บทบาทแรกของพระองค์คือการเข้าพบสมาชิกสภาและทรงขอให้นายกรัฐมนตรีฌูเอา ฟรังโกลาออกจากตำแหน่งซึ่งในทางการเมืองต้องเป็นผู้รับผิดชอบต่อโศกนาฏกรรมครั้งนี้ พระองค์ทรงมีพระบรมราชโองการแต่งตั้งรัฐบาลเอกภาพแห่งชาติในทันทีโดยมีผู้นำคือ พลเรือเอกฟรังซิสโก โจอาควิม เฟอร์เรรา โด อมารัล การทำเช่นนี้ถือว่าเป็นการทำให้แรงผลักดันจากฝ่ายสาธารณรัฐนิยมเงียบไป แต่เมื่อมองย้อนกลับก็แสดงให้เห็นถึงความอ่อนแอโดยการมองจากฝ่ายสาธารณรัฐนิยมเช่นเดียวกัน

พระเจ้ามานูแวลทรงตั้งพระทัยเปิดการประชุมราชสำนักในวันที่ 6 พฤษภาคม พ.ศ. 2451 เป็นการปรากฏพระองค์ต่อผู้แทนระดับชาติและทรงขอให้เกิดการสนับสนุนของรัฐธรรมนูญ โดยพระองค์ยังทรงดำเนินการง่าจะทรงจงรักภักดีต่อรัฐธรรมนูญ แม้ว่าขณะทรงถูกเนรเทศ พระองค์ทรงถูกกดดันให้สนับสนุนรูปแบบอื่นของรัฐบาลในฐานะที่เป็นส่วนหนึ่งของความเป็นไปได้ในการฟื้นฟูราชบัลลังก์ พระมหากษัตริย์ทรงได้รับความเห็นใจจากสาธารณชน เนื่องจากการสวรรคตของพระราชบิดาและการสิ้นพระชนม์ของพระเชษฐา และทรงอยู่ในราชบัลลังก์ภายใต้สถานการณ์ที่น่าเศร้าเหล่านี้ ดังนั้นพระองค์มักจะทรงได้รับการคุ้มครองจากสมเด็จพระพันปีหลวงอเมลี พระราชมารดา และทรงได้รับการสนับสนุนจากนักการเมืองที่มีประสบการณ์สูงอย่าง ฌูเซ ลูเซียโน เดอ กัสโตร อดีตนายกรัฐมนตรี 3 สมัย การตัดสินว่าการแทรกแซงทางการเมืองของพระเจ้าคาร์ลอส พระราชบิดาเป็นเหตุสำคัญที่ทำให้เกิดเหตุการณ์ในปี พ.ศ. 2451 ดังนั้นพระองค์จึงทรงประกาศว่า พระองค์ทรงครองราชบัลลังก์แต่ไม่ทรงปกครอง[5]

สำหรับบทบาทของพระมหากษัตริย์พระองค์ใหม่ พระองค์ทรงพยายามเพิ่มเชื่อมต่อเครือข่ายสถาบันพระมหากษัตริย์กับประชาชนอย่างสม่ำเสมอ พระองค์เสด็จประพาสหลาย ๆ ที่ในประเทศ ในวันที่ 8 พฤศจิกายน พ.ศ. 2451 พระเจ้ามานูแวลเสด็จประพาสโปร์ตู พร้อมพระราชมารดาและสมาชิกสภากอร์เตสคนอื่น ๆ การเสด็จประพาสของพระองค์รวมทั้งทรงหยุดอยู่ที่บรากา, วีอานาโดคัสเตโล, โอลิเวียราดีอเซเมซ, ซันโตเทอร์โซ, วีลานอวาดือไกยา, อาไวรู, กีมาไรช์, กูอิงบรา และบาร์เซลอส ในระหว่างการเสด็จประพาสครั้งนี้พสกนิกรของพระองค์ได้นิยมชมชอบในพระมหากษัตริย์หนุ่ม และสถานการณ์ที่ทำให้พระองค์ได้ขึ้นครองราชบัลลังก์ ส่งผลให้ทรงได้รับความเห็นใจจากพสกนิกร ในวันที่ 23 พฤศจิกายน พระองค์เสด็จประพาสเอสปินโฮเพื่อทรงเข้าร่วมพิธีเปิดทางรถไฟสายลินฮาโดวูกาและทรงเสด็จเยี่ยมโรงงานหลวงอาหารกระป๋อง, บริษัทบรันเดาโกเมซ ในช่วงระหว่างวันที่ 8 พฤศจิกายนถึงวันที่ 4 ธันวาคม พระองค์เสด็จเยี่ยมพสกนิกรมากมาย ทรงได้รับคำร้องต่าง ๆ และทรงเป็นที่นิยมชมชอบของพสกนิกรกับพระจริยวัตรที่มีความตรงไปตรงมาและมีศรัทธาสูงในพระศาสนา

การต้อนรับอย่างอบอุ่นที่พระองค์ทรงได้รับในระหว่างการเสด็จประพาสได้ถูกโต้กลับโดยฝ่ายสาธารณรัฐนิยม นักสาธารณรัฐนิยมคนหนึ่งชื่อ ฌูเอา ปินเฮโร ชากัส เป็นนักข่าวที่ต่อต้านสถาบันพระมหากษัตริย์และเป็นนักโฆษณาชวนเชื่อให้แก่พรรคสาธารณรัฐนิยม ได้ออกแถลงเตือนพระองค์ถึงปัญหาที่พัฒนาเพิ่มขึ้นเมื่อเขาประกาศว่า

...ฝ่าพระบาทเสด็จมาถึงอย่างทรงเยาว์เกินไปทรงเข้าไปในโลกที่เก่ามาก!...— ฌูเอา ปินเฮโร ชากัส